Hình nền cho mọi người: HÁN HỌC DANH NGÔN VỀ THIÊN LÝ

Chứa lành gặp lành, chứa dữ gặp dữ. Xét kỹ mà coi, trời đất chẳng lầm việc báo ứng đâu. Làm thiện gặp thiện, làm ác gặp ác. Nếu không thấy gặp, là vì chưa đến lúc mà thôi.

Minh Tâm Bảo Giám

~*~

Trời xanh lặng im không tiếng, mênh mông biết tìm ở nơi đâu? Trời chẳng cao, cũng chẳng xa xôi, đều chỉ ở trong lòng người. Lòng người sinh ra một ý niệm, trời đất đều biết hết, nên thiện ác nếu không có báo ứng, thì là trời đất có tư vị hay sao?

天聽寂無音，蒼蒼何處尋？非高亦非遠，都只在人心;人心生一念，天地悉皆知;善惡若無報，乾坤必有私。
Thiên thính tịch vô âm, thương thương hà xứ tầm? Phi cao diệc phi viễn, đô chỉ tại nhân tâm. Nhân tâm sinh nhất niệm, thiên địa tất giai tri. Thiện ác nhược vô báo, kiền khôn tất hữu tư.

Khang Tiết Thiệu

~*~

Những lời nói riêng tư âm thầm chốn nhân gian, trời nghe rõ ràng như tiếng sấm. Những việc trái với lương tâm trong phòng kín, mắt quỷ thần sáng như chớp thấy tỏ tường.

人間私語，天聞若雷。暗室虧心，神目如電。
Nhân gian tư ngữ, thiên văn nhược lôi. Ám thất khuy tâm, thần mục như điện.

Huyền đế

~*~

Phạm tội với trời, chẳng có cách nào cầu khẩn mà thoát được.

獲罪於天，無所祷也。
Hoạch tội ư thiên, vô sở đảo dã.

Khổng Tử

~*~

Thuận theo lẽ trời thì còn, nghịch với lẽ trời thì mất.

順天者存，逆天者亡。
Thuận thiên giả tồn, nghịch thiên giả vong.

Mạnh Tử

~*~

Nếu ai làm điều bất thiện mà lại được rạng danh, dù không bị người hại, cũng bị trời tru diệt. Trồng dưa được dưa, trồng đậu được đậu. Lưới trời tuy thưa mà khó lọt. Cày sâu cấy cạn mà còn mắc thiên tai; huống chi làm lợi mình mà tổn hại người, sao không phải chịu quả báo?

若人作不善得顯名者，人不害，天必誅之。種瓜得瓜，種豆得豆。天网恢恢，疏而不漏。深耕淺種，尚有天災；利己損人，豈無果報？
Nhược nhân tác bất thiện đắc hiển danh giả, nhân bất hại, thiên tất tru chi. Chủng qua đắc qua, chủng đậu đắc đậu. Thiên võng khôi khôi, sơ nhi bất lậu. Thâm canh thiển chủng, thượng hữu thiên tai; lợi kỷ tổn nhơn, khởi vô quả báo?

Trang Tử

~*~

Đạo trời xoay chuyển mà không bế tắc, cho nên vạn vật sinh thành.

天道運而無所積, 故萬物成。
Thiên đạo vận nhi vô sở tích, cố vạn vật thành.

Trang Tử

~*~

Mưu sự tại người, thành sự tại trời. Người muốn thế nọ thế kia, mà lẽ trời chưa cho như vậy, như vậy.

謀事在人，成事在天。人愿如此如此，天理未然未然。
Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên. Nhân nguyện như thử như thử, thiên lý vị nhiên vị nhiên.

Gia Cát Võ Hầu

~*~

Mình làm trái đạo trời mà lại đi đánh dẹp người, thì khó thoát khỏi được.

己則反天而又以討人, 難以免矣。
Kỷ tắc phản thiên nhi hựu dĩ thảo nhân, nan dĩ miễn hĩ.

Tả Truyện

~*~

Dối gạt người tất dối gạt tâm mình, dối gạt tâm tất dối gạt trời, trời có thể dối gạt ư? Người có thể dối gạt, trời không thể dối gạt. Người có thể giấu diếm, trời không thể giấu diếm. Thế nhân muốn giấu diếm người, hiển nhiên đã dối gạt tâm, dối gạt tâm tức dối gạt trời, chớ nói trời không biết. Trời ở nơi đầu mái nhà, cần nghe là nghe được. Ngươi nói không trời không nghe được ư, xưa nay trời đã buông tha ai chưa? Trời xanh trong vắt không thể lừa gạt, chưa từng nghĩ tới, thì ta đã biết trước rồi, nên ta khuyên người chớ làm việc trái với lương tâm, xưa nay trời chưa buông tha ai đâu. Người lành bị người ức hiếp chứ trời không ức hiếp, người ác người ta sợ chứ trời không sợ. Lòng người ác, trời cũng chẳng lầm đâu. Trời không phụ người có lòng đạo nghĩa, trời không phụ người có lòng hiếu thảo, trời không phụ người có lòng tốt, trời không phụ người thiện tâm.

欺人必自欺其心，欺其心必自欺其天，天其可欺乎？人可欺，天不可欺。人可瞒，天不可瞒。世人要瞒人，分明把心欺，欺心即欺天，莫道天不知。天在屋角头，须有听得时。你道不听得，古今放过谁。湛湛青天不可欺，未曾举意我先知，劝君莫作亏心事，古今往来放过谁。人善人欺天不欺，人恶人怕天不怕。人心恶，天不错。皇天不负道心人，皇天不负孝心人，皇天不负好心人，皇天不负善心人。
Khi nhân tất tự khi kỳ tâm, khi kỳ tâm tất tự khi kỳ thiên, thiên kỳ khả khi hồ? Nhân khả khi, thiên bất khả khi. Nhân khả man, thiên bất khả man. Thế nhân yếu man nhân, phân minh bả tâm khi, khi tâm tức khi thiên, mạc đạo thiên bất tri. Thiên tại ốc diêm đầu, tu hữu thính đắc thời. Nễ đạo bất thính đắc, cổ kim phóng quá thùy. Trạm trạm thanh thiên bất khả khi, vị tằng cử ý ngã tiên tri. Khuyến quân mạc tác khuy tâm sự, cổ vãng kim lai phóng quá thùy. Nhân thiện nhân khi thiên bất khi, nhân ác nhân phạ thiên bất phạ. Nhân tâm ác, thiên bất thác. Hoàng thiên bất phụ đạo tâm nhân, hoàng thiên bất phụ hiếu tâm nhân, hoàng thiên bất phụ hảo tâm nhân, hoàng thiên bất phụ thiện tâm nhân.

Trung Hiếu Lược

~*~

Trời sinh ra khắp muôn dân,
Vật nào phép nấy định phân rành rành.
Lòng dân chứa sẵn căn lành,
Nên ưa những cái tinh thành tốt tươi.

天生蒸民，
有物有則，
民之秉彝，
好是懿德。
Thiên sinh chưng dân,
Hữu vật hữu tắc,
Dân chi bỉnh di,
Hảo thị ý đức.

Kinh Thi

~*~

Ai noi theo lẽ trời thì dầu không cầu lợi, bản thân mình cũng không bất lợi. Ai chiều theo lòng nhân dục thì cầu lợi chưa thấy được lợi, đã thấy tổn hại rồi.

循天理, 則不求利而自無不利。循人欲, 則求利未得而害已隨之。
Tuần thiên lý, tắc bất cầu lợi nhi tự vô bất lợi. Tuần nhân dục, tắc cầu lợi vị đắc nhi hại dĩ tùy chi.

Cận Tư Lục

~*~

Bốc lột làm nên cửa nhà, không lý nào hưởng được lâu,
Trái ngược luân thường đạo lý, nay mai sẽ thấy tiêu vong.

刻薄成家，理無久享；
倫常乖舛，立見消亡。
Khắc bạc thành gia, lý vô cửu hưởng,
Luân thường quai suyến, lập kiến tiêu vong.